‘WAD: Over- leven op degrens van water en land’, een natuurfilm van Ruben Smit, gaat op 1 oktober in première. Tilburger Olivier Nijs nam de geluiden op.
Spectaculaire en unieke beelden, de nieuwste film van Ruben Smit zit er vol van. Schitterende verge- zichten over het wad, de geboorte van een zeehond, een lepelaarjong dat uit zijn ei kruipt, schelp- dieren die zich hullen in sluiers om een volgende generatie te produce- ren. De beelden krijgen extra impact door de geluiden die je erbij hoort. Die zijn opgenomen en gemixt door Olivier Nijs. De Tilburger heeft tot nu toe het geluid verzorgd voor meer dan twintig films en documentaires. Smit maakte in 2013 furore met ‘De Nieuwe Wildernis’ over de Oostvaardersplassen.
Hoe ben je met hem in contact gekomen?
,,Na ‘De Nieuwe Wildernis’ postte hij filmpjes van het project waar hij toen mee bezig was, de serie ‘Levende ri- vier’ voor de VARA. Ik reageerde erop: ‘mooie beelden, maar het geluid doet je werk tekort.’ Dat prikkelde hem om contact met me te zoeken. Ik heb nauwelijks opnamen gemaakt. Hij was toen al ver klaar. Wel heb ik alles gemixt en geëdit. Dat legde een goede basis voor een langere samen- werking.”
Wat is je rol in deze film?
,,Ik heb negentig procent van de veld- opnamen gemaakt, maar ook het geluidsontwerp bedacht en ik heb Martin Fondse aangedragen als componist. Ik heb in samenspraak met Ruben het totale geluidsbeeld samengesteld: de achtergrond, geluids- effecten, de vogels. Uiteindelijk ben ik verantwoordelijk voor alles wat je hoort. Het is voor het eerst dat ik bij een film betrokken ben die puur voor de bioscoop bedoeld is.”
Is er een groot verschil of je voor tv werkt of voor vertoning in een bioscoop?
,,In de bioscoop is het verschil tussen hard en zacht veel groter. Net als het beeld hebben de geluiden een hoge resolutie. Je hoort de totale omgeving, maar ook het trillen van een grassprietje. Je kunt heel ver inzoomen. Je kunt het geluid hoorbaar maken van zandkorrels die door het gras waaien. Ik heb wel twintig soorten windopnamen gemaakt. Wind klinkt in een rietkraag heel anders dan wind over een zandduin. Het is geen dode ruis, er zit beweging in, leven. Als het wad droogvalt, hoor je mosselen piepen en kraken. Oesterbanken maken een vochtig suizend geluid. Je gaat als het ware op je knieën door het landschap. Zo breng je de mensen dichter bij het verhaal. Het wordt een fysieke belevenis. Ik wil dat de filmganger hoort wat ikzelf gehoord heb.”
Je maakt opnamen tijdens het filmen?
,,Dat is niet zo praktisch. Cameramensen die close-ups willen draaien met lange lenzen. Daar kan ik niet simpelweg naast gaan zitten. Het perspectief klopt niet. In mijn eentje kan ik ook veel intuïtiever te werk gaan. Met opnamen die ik zo maak, kan ik schilderen.”
Schilderen met geluid?
,,Er is een scène waarin bergeenden met hun pullen vanuit hun nest het duin oversteken naar het wad. Daar- voor heb ik opnamen gemaakt van het duin zelf, het gras, het getij en van de eenden zelf. Al die opnamen heb ik gemixt tot een helder geluids- beeld. Als je het hoort, heb je het ge- voel dat je daar bent. Dat prikkelt de verbeelding meer dan alleen de geluiden van die vogels.”
Schitterend werk dus.
,,Ja, meestal wel. Maar niet altijd gemakkelijk. Voor opnamen op Rottumerplaat heb ik met het verkeerde waadpak aan lopen zeulen met dertig kilo aan apparatuur. Ik spartelde als een vis door de zuigende modder. Je zou denken dat dat het stilste stukje van Nederland moet zijn. Vergeet het maar. Overal hoor je vissersboten, en ‘s nachts komen de geluiden overwaaien van Borkum, een Duits buureiland waar technofeesten gehouden worden.”
En nu?
,,Ik heb een hele collectie van geluiden voor de film opgenomen waar- van ik denk dat ze de moeite waard zijn om zo gehoord te worden. Die wil ik bij het uitkomen van de film op cd uitbrengen op mijn eigen label Klankbank. Een deel zou in een fotoboek in beperkte oplage moeten komen.”
