Dit is wat u hoort wanneer u écht naar het ruisen van de bomen luistert

Hoe komt een mens erbij om natuurgeluiden op te gaan nemen? En daarmee bedoelen we niet de geluiden van vogels, maar juist de veel abstractere geluiden zoals de branding of ritselende bladeren. Geluidsman Olivier Nijs hield zich al jaren bezig met het opnemen van allerlei geluiden in zijn omgeving. De stad, de trein of oude weefmachines. Totdat hij op een dag zijn recorder midden in het bos zette en voorgoed was verkocht.

We filteren veel geluiden weg

Keer op keer verbaasde hij zich erover dat deze geluiden zo anders klonken wanneer hij ze later terug luisterde. Hij schafte de nodige literatuur over muziek- en geluidsperceptie aan en ontdekte hoe goed ons brein is in het filteren van geluid als gevolg van de visuele prikkels die we krijgen. Simpel gezegd komt het op het volgende neer: de meeste mensen zijn op een feestje in staat om een gesprek te voeren met de persoon die naast hen staat. Doordat je deze persoon kunt zien en kunt aflezen wat er gezegd wordt filter je onbewust de omgevingsgeluiden weg. Wanneer je dit gesprek zou opnemen en later zou afspelen zonder dat je deze persoon ziet praten, is het veel moeilijker om te begrijpen wat er gezegd werd. Hier begon voor Olivier een diepe fascinatie voor opgenomen geluid.

Hoe klinkt het ‘niets’?

Voor een project waar hij op dat moment aan werkte was hij op zoek naar geluiden die dicht bij het niks kwamen. Geen stilte, maar geluiden met zeer weinig informatie. Hij was daarvoor al vaker in de natuur op zoek gegaan en zo ook die ene dag liep hij met zijn opnameapparatuur door een voor hem bekend bosgebied vol met grove dennenbomen (voor de kenners: de Pinus Sylvestris). Het waaide flink en de hoge dennenbomen gingen behoorlijk heen en weer. Olivier besloot zijn microfoons neer te zetten en eens te kijken wat het zou opleveren.

In het uur daarna is zijn fascinatie voor natuurgeluiden geboren. Tot dat moment had hij nooit het geduld gehad echt te luisteren, maar nu was hij diep onder de indruk: de schoonheid van de wind door hoge dennenbomen, de wind die als een enorme bal door het bos bewoog, het suizen van de vele naalden van de dennen. Deze bomen van ongeveer 15 meter hoog bewogen als majestueuze wezens in de wind op een zeer langzaam maar wisselend tempo:

Hoe geluiden veranderen

Prachtig! Ademloos liet Nijs de recorder ruim een uur lopen. Iets wat hij tot dat moment nog nooit gedaan had. Dit bleek het moment dat hij ontdekte dat geluiden ook in een veel trager tempo konden veranderen dan hij tot dat moment had aangenomen. Dat je geluiden kunt vinden op plaatsen waar je al talloze keren aan voorbij bent gelopen. Jaren later werd hij gewezen op het feit dat Japanners een term hebben voor dit geluid: Matsukaze. Het beschrijft tot zijn verbazing exact de ervaring die hij op dat moment had in het bos.

Wind in Trees

Dit artikel verscheen eerder in Paradijsvogelmagazine